Hiểu đ&uacute;ng về sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh l&agrave; bước đầu để kiểm so&aacute;t tiền bạc hiệu quả hơn.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250726/images/202507251529tai-chinh-ca-nhansimplecompose01k10b5287fygry6kajhgz4z2d-1753432324198697002301-46-0-1006-1536-crop-17534323330541685038489.png" style="height:375px; width:600px" />

Sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh l&agrave; g&igrave;?

Sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh l&agrave; kh&aacute;i niệm d&ugrave;ng để m&ocirc; tả t&igrave;nh trạng t&agrave;i ch&iacute;nh c&aacute; nh&acirc;n của một người. N&oacute; bao gồm nhiều yếu tố, như: Bạn c&oacute; bao nhi&ecirc;u tiền tiết kiệm; mức độ bạn đang để d&agrave;nh cho việc nghỉ hưu v&agrave; tỷ lệ thu nhập bạn đang chi cho c&aacute;c khoản cố định hoặc chi ti&ecirc;u bắt buộc h&agrave;ng th&aacute;ng.

C&aacute;c chuy&ecirc;n gia t&agrave;i ch&iacute;nh đ&atilde; x&acirc;y dựng một số nguy&ecirc;n tắc chung để đ&aacute;nh gi&aacute; c&aacute;c chỉ số sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh. Tuy nhi&ecirc;n, v&igrave; ho&agrave;n cảnh mỗi người l&agrave; kh&aacute;c nhau n&ecirc;n bạn n&ecirc;n d&agrave;nh thời gian để x&acirc;y dựng kế hoạch t&agrave;i ch&iacute;nh c&aacute; nh&acirc;n. Việc n&agrave;y sẽ gi&uacute;p bạn theo s&aacute;t c&aacute;c mục ti&ecirc;u t&agrave;i ch&iacute;nh của bản th&acirc;n v&agrave; tr&aacute;nh rơi v&agrave;o t&igrave;nh huống rủi ro khi c&oacute; sự cố bất ngờ xảy ra.

C&aacute;ch đ&aacute;nh gi&aacute; sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh của bạn

Để hiểu r&otilde; hơn về t&igrave;nh trạng t&agrave;i ch&iacute;nh hiện tại, bạn c&oacute; thể tự đ&aacute;nh gi&aacute; bằng c&aacute;ch trả lời một số c&acirc;u hỏi sau:

- Bạn đ&atilde; chuẩn bị sẵn s&agrave;ng cho những t&igrave;nh huống bất ngờ chưa? Bạn c&oacute; quỹ khẩn cấp kh&ocirc;ng?)

- Gi&aacute; trị t&agrave;i sản r&ograve;ng của bạn l&agrave; dương hay &acirc;m?

- Bạn c&oacute; đủ những thứ cần thiết trong cuộc sống kh&ocirc;ng? C&ograve;n những điều bạn mong muốn th&igrave; sao?

- Tỷ lệ nợ l&atilde;i suất cao trong tổng số nợ của bạn l&agrave; bao nhi&ecirc;u? C&oacute; vượt qu&aacute; 50% kh&ocirc;ng?

- Bạn c&oacute; đang tiết kiệm cho việc nghỉ hưu kh&ocirc;ng? Bạn c&oacute; cảm thấy m&igrave;nh đang đi đ&uacute;ng hướng với mục ti&ecirc;u d&agrave;i hạn?

- Bạn đ&atilde; c&oacute; đủ bảo hiểm cần thiết chưa? (Bảo hiểm y tế, bảo hiểm nh&acirc;n thọ...)

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250726/images/1753432707-bc014fa6-f602-4720-a048-c1df8658a8b5faceimage-1753433314643564173899.jpeg" style="height:600px; width:600px" />

Ảnh minh hoạ.

C&aacute;ch x&aacute;c định sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh

Sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh của một c&aacute; nh&acirc;n c&oacute; thể được đo lường theo nhiều c&aacute;ch kh&aacute;c nhau. Tiền tiết kiệm v&agrave; tổng gi&aacute; trị t&agrave;i sản r&ograve;ng l&agrave; những nguồn lực t&agrave;i ch&iacute;nh m&agrave; một người c&oacute; thể sử dụng ở hiện tại hoặc trong tương lai. Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;c yếu tố n&agrave;y c&oacute; thể bị ảnh hưởng bởi c&aacute;c khoản nợ, như nợ thẻ t&iacute;n dụng, vay thế chấp mua nh&agrave;, vay mua &ocirc; t&ocirc; v&agrave; vay sinh vi&ecirc;n.

Sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh kh&ocirc;ng phải l&agrave; trạng th&aacute;i cố định. N&oacute; thay đổi theo mức độ thanh khoản v&agrave; t&agrave;i sản của một c&aacute; nh&acirc;n, cũng như sự biến động của gi&aacute; cả h&agrave;ng h&oacute;a v&agrave; dịch vụ.

V&iacute; dụ, mức lương của một người c&oacute; thể giữ nguy&ecirc;n trong khi chi ph&iacute; xăng, thực phẩm, tiền nh&agrave; v&agrave; học ph&iacute; đại học tăng l&ecirc;n. D&ugrave; ban đầu họ c&oacute; sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh tốt, nhưng nếu kh&ocirc;ng theo kịp với tốc độ tăng gi&aacute;, họ c&oacute; thể dần bị tụt lại v&agrave; rơi v&agrave;o t&igrave;nh trạng suy giảm t&agrave;i ch&iacute;nh.

Những dấu hiệu điển h&igrave;nh của sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh tốt bao gồm:

- Thu nhập đều đặn, ổn định

- Chi ti&ecirc;u hiếm khi biến động lớn

- C&aacute;c khoản đầu tư mang lại lợi nhuận cao

- Số dư tiền mặt tăng trưởng đều v&agrave; c&oacute; xu hướng tiếp tục tăng trong tương lai.

Cải thiện sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh của bạn

Để cải thiện sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh, trước hết bạn cần nh&igrave;n nhận một c&aacute;ch thực tế v&agrave; nghi&ecirc;m t&uacute;c về t&igrave;nh h&igrave;nh hiện tại của m&igrave;nh. H&atilde;y bắt đầu bằng c&aacute;ch t&iacute;nh to&aacute;n gi&aacute; trị t&agrave;i sản r&ograve;ng, tức l&agrave; tổng gi&aacute; trị tất cả những g&igrave; bạn sở hữu (t&agrave;i khoản hưu tr&iacute;, xe cộ, t&agrave;i sản kh&aacute;c&hellip;) trừ đi mọi khoản nợ bạn đang c&oacute;.

Lập ng&acirc;n s&aacute;ch

Bước tiếp theo, bạn cần tạo một ng&acirc;n s&aacute;ch chi ti&ecirc;u. Tuy nhi&ecirc;n, việc lập ng&acirc;n s&aacute;ch kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; l&ecirc;n kế hoạch cho những khoản bạn sẽ chi trong tương lai, m&agrave; c&ograve;n phải xem x&eacute;t kỹ lưỡng c&aacute;ch bạn đang chi ti&ecirc;u hiện tại. C&oacute; những khoản n&agrave;o bạn c&oacute; thể cắt giảm kh&ocirc;ng? V&iacute; dụ: những dịch vụ trả ph&iacute; định kỳ kh&ocirc;ng thật sự cần thiết như truyền h&igrave;nh c&aacute;p?

Việc ph&acirc;n biệt giữa &ldquo;nhu cầu thiết yếu&rdquo; (như tiền nh&agrave;, thực phẩm, điện nước, đi lại,..) v&agrave; &ldquo;mong muốn&rdquo; (như tập gym, ăn ngo&agrave;i,...) sẽ gi&uacute;p bạn x&aacute;c định c&aacute;c khoản c&oacute; thể loại bỏ nếu cần.

Bạn c&oacute; thể sử dụng bảng t&iacute;nh Excel hoặc ứng dụng điện thoại để lập ng&acirc;n s&aacute;ch. Ngo&agrave;i ra, bạn c&oacute; thể &aacute;p dụng phương ph&aacute;p phong b&igrave; truyền thống: tạo một phong b&igrave; cho mỗi nh&oacute;m chi ti&ecirc;u, bỏ số tiền mặt tương ứng v&agrave;o đ&oacute; v&agrave; chỉ chi trong phạm vi đ&atilde; định sẵn.

Một trong những yếu tố then chốt để duy tr&igrave; ng&acirc;n s&aacute;ch v&agrave; sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh l&agrave;: ki&ecirc;n tr&igrave; với kế hoạch, kể cả khi bạn bắt đầu kiếm được nhiều tiền hơn. Việc chi ti&ecirc;u nhiều hơn khi thu nhập tăng, gọi l&agrave; &quot;lối sống leo thang&quot; ch&iacute;nh l&agrave; kẻ th&ugrave; &acirc;m thầm của sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh.

Một chiến lược ng&acirc;n s&aacute;ch đơn giản m&agrave; hiệu quả l&agrave; quy tắc 50/30/20. Trong đ&oacute;:

- 50% thu nhập d&agrave;nh cho c&aacute;c nhu cầu thiết yếu: nh&agrave; ở, thực phẩm, đi lại, điện nước.

- 30% d&agrave;nh cho mong muốn: ăn uống ngo&agrave;i, giải tr&iacute;, du lịch.

- 20% d&agrave;nh cho tiết kiệm, bao gồm cả trả nợ nếu bạn đang c&oacute; nợ l&atilde;i suất cao.

Quỹ khẩn cấp

X&acirc;y dựng một quỹ khẩn cấp c&oacute; thể cải thiện r&otilde; rệt sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh của bạn. Đ&acirc;y l&agrave; khoản tiền được d&agrave;nh ri&ecirc;ng cho c&aacute;c t&igrave;nh huống bất ngờ như xe hỏng, mất việc&hellip;

Mục ti&ecirc;u hợp l&yacute; l&agrave; tiết kiệm từ 3 đến 6 th&aacute;ng chi ph&iacute; sinh hoạt, v&agrave; khoản n&agrave;y phải c&oacute; thể sử dụng ngay khi cần.

Nợ

Nợ c&oacute; thể ảnh hưởng ti&ecirc;u cực đến sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh, v&igrave; vậy bạn n&ecirc;n trả nợ c&agrave;ng sớm c&agrave;ng tốt. Bạn c&oacute; thể chọn một trong hai chiến lược sau:

- Phương ph&aacute;p &ldquo;tuyết lở&rdquo; (avalanche): Trả c&agrave;ng nhiều c&agrave;ng tốt cho khoản nợ c&oacute; l&atilde;i suất cao nhất, đồng thời trả tối thiểu cho c&aacute;c khoản c&ograve;n lại.

- Phương ph&aacute;p &ldquo;vi&ecirc;n tuyết lăn&rdquo; (snowball): Trả khoản nợ nhỏ nhất trước, sau đ&oacute; chuyển sang khoản lớn hơn.

Cả hai phương ph&aacute;p đều c&oacute; ưu v&agrave; nhược điểm, h&atilde;y chọn phương &aacute;n ph&ugrave; hợp nhất với mức nợ v&agrave; th&oacute;i quen chi ti&ecirc;u của bạn.

Nghỉ hưu

Việc c&oacute; đủ tiền để nghỉ hưu cần lập kế hoạch từ sớm. C&agrave;ng bắt đầu sớm, tiền của bạn c&agrave;ng c&oacute; thời gian sinh lời. Nếu nơi l&agrave;m việc c&oacute; chương tr&igrave;nh hưu tr&iacute; k&egrave;m theo đ&oacute;ng g&oacute;p từ c&ocirc;ng ty, h&atilde;y cố gắng đ&oacute;ng &iacute;t nhất đủ để nhận to&agrave;n bộ phần hỗ trợ đ&oacute;. Ngo&agrave;i ra, n&ecirc;n c&acirc;n nhắc mở th&ecirc;m t&agrave;i khoản hưu tr&iacute; c&aacute; nh&acirc;n để tiết kiệm th&ecirc;m.

Nguy&ecirc;n tắc &amp; mẹo duy tr&igrave; sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh

Quản l&yacute; t&agrave;i ch&iacute;nh c&aacute; nh&acirc;n hiệu quả kh&ocirc;ng phải l&uacute;c n&agrave;o cũng dễ d&agrave;ng, cuộc sống bận rộn khiến ta dễ xao nh&atilde;ng. Tuy nhi&ecirc;n, dưới đ&acirc;y l&agrave; một số nguy&ecirc;n tắc nhanh, đơn giản m&agrave; bạn c&oacute; thể &aacute;p dụng:

- Tự động h&oacute;a việc thanh to&aacute;n h&oacute;a đơn v&agrave; tiết kiệm, thiết lập chuyển tiền tự động v&agrave;o t&agrave;i khoản tiết kiệm v&agrave; tự động thanh to&aacute;n c&aacute;c h&oacute;a đơn.

- So s&aacute;nh gi&aacute; khi mua bảo hiểm, truyền h&igrave;nh c&aacute;p v&agrave; c&aacute;c dịch vụ định kỳ kể cả khi bạn đ&atilde; c&oacute; hợp đồng hiện tại.

- &Aacute;p dụng quy tắc 50/30/20: 50% cho nhu cầu, 30% cho mong muốn, 20% cho tiết kiệm.

- Hạn chế chi cho nh&agrave; ở (tiền thu&ecirc; hoặc tiền vay mua nh&agrave; &ndash; chưa t&iacute;nh điện nước) ở mức kh&ocirc;ng qu&aacute; 25% thu nhập.

- Đầu tư c&agrave;ng sớm c&agrave;ng tốt, đều đặn mỗi th&aacute;ng, l&yacute; tưởng l&agrave; d&agrave;nh ra &iacute;t nhất 15% thu nhập cho t&agrave;i khoản hưu tr&iacute;.

Theo Investopedia

<a href="https://thanhnienviet.vn/1-phut-hieu-tai-chinh-ca-nhan-suc-khoe-tai-chinh-la-gi-cach-kiem-tra-vi-tien-cua-ban-co-dang-on-khong-209250725155027286.htm">Link gốc</a>

Hiểu đúng về sức khỏe tài chính là bước đầu để kiểm soát tiền bạc hiệu quả hơn.
